beyond.istanbul’un “İstanbul Yollarında Kentsel Politik Ekoloji” başlığıyla çıkan bu sayısı bizim için çok özel. Çünkü bu sayıyı “İstanbul’un doğasını ve doğanın İstanbulu’nu yürümek, düşünmek, konuşmak” sloganıyla düzenlediğimiz, Mekanda Adalet Derneği’nin en önem verdiği çalışmalarından biri olan, aynı isimli yaz okulunun özel sayısı olarak hazırladık.
Yayının konuk editörlüğünü, hem MAD’ın hem de yaz okulunun “ev sahiplerinden” Sinan Erensü yaptı. Yaz okulunun koordinasyonunu 2015 yılından beri Sinan ile birlikte yürütüyoruz.
2015 yılından bu yana 20 farklı yürüyüş düzenledik, 32 araştırmacı yaz okuluna konuk eğitmen olarak katıldı, 46 mezun verdik. İlk iki senesini Koç Üniversitesi’nde, Uluslararası Projeler Ofisi’nden Nilüfer Akpınar ve Burcu Sarsılmaz’ın desteğiyle düzenlediğimiz yaz okulunun son iki senesini tamamen MAD bünyesinde gerçekleştirdik. MAD kurucularından Alp Tekin Ocak, Burak Arıkan, Didem Pekün, Merve Bedir ve Sinan Logie, yaz okulunun başından itibaren programın oluşumuna önemli katkılarda bulundular. Editöryel ekipten Bahar Bayhan ve Selin Yazıcı’nın koordinasyonunun dışında, MAD ekibinden Deniz Öztürk, Duygu Dağ, Barış İne, Cemre Kara bu özel sayıya emek verdiler.
Bu sayının hem teorik çerçevesi hem de içerikleri yaz okulundaki tartışmalar ve konuk eğitmen/katılımcılar ile şekillendi. İstanbul çalışmalarına ve “kentsel politik ekoloji” külliyatına “mekanda adalet” perspektifi ile ele alınmış değerli bir katkı olması dileğiyle bu sayıyı hazırladık. Aynı zamanda sürdürmeyi planladığımız yaz okulumuz için bir ders kitabı da kazanmış olduk.
Kentsel politik ekoloji aslında hayatın içinde. 2019’da kent ve çevre gündeminin merkezine oturan ilk mesele plastik poşet oldu. Süpermarketlerde verilen plastik poşetlerin fiyatlandırılması, bu şekilde talebin azaltılarak çevresel etkisinin kontrol edilmesi dünyanın farklı ülkelerinde görülen yaygın bir uygulama. Türkiye kamuoyunda bu tartışma “şirketler yeni bir kazanç kapısı buldu”, “peki ama diğer çevre suçları ne olacak” gibi karşı ve şüpheci bir kampta da, kararı alkışlayan diğer bir kampta da yankı buldu. Plastik poşet ücretlendirmesinin “yankı odalarında” tekrar eden görüşlerin ötesindeki anlamlarını kentsel politik ekoloji çerçevesiyle ele alabiliriz. Poşeti salt tüketimle alakalı veya doğayı kirleten bir nesne olmasının ötesinde, üretimi için ihtiyaç duyulan hammaddesi (petrokimyasallar) ve enerji; içine konan gıda maddelerinin üretimi ve dağıtım süreçleri; evlerde her türlü atığın istiflendiği çöp torbası hâli; kentin ötesinde kırı, suyu, dereleri kirleten atık hâlle de düşünmek mümkün. Ve bu nesnenin kent içinde, kentten kıra ve ulusal sınırları aşarak dolaşımını, tüm bu süreçlere dahil olan aktörleri, kazananları ve kaybedenleriyle de…
Plastik poşet (nesne), atık yönetimi (hizmet), su (madde), kanalizasyon (altyapı), oturmak (eylem), hurdacı (aktör), kentsel dönüşüm (süreç) gibi anahtar kelimelerle kentin doğasını çalışmak, teorik ve analitik bir çaba olmanın ötesinde “yürümek” eylemiyle birleştiğinde yeni bir pedagojik yaklaşım arayışını da işaret ediyor. “İstanbul Yollarında Kentsel Politik Ekoloji Yaz Okulu” ve elinizde tuttuğunuz bu dergi böyle bir arayışın çıktıları.,
MAD adına Yaşar Adnan Adanalı
